کلاهبرداری جزوء جرایم مالی است که در آن، فرد با استفاده از روش های متقلبانه و فریبکارانه، اعتماد دیگران را جلب کرده و اموال یا دارایی های آنها را تصاحب می کند که مجازات کلاهبرداری در انتظار این افراد است.
تعریف کلاهبرداری
کلاهبرداری زمانی رخ می دهد که شخص با استفاده از روش های فریبکارانه، دیگران را گمراه و اموالشان را تصاحب می کند.
به عبارت ساده تر، هر عملی که در آن فرد با نیت بد و از راه فریب، مال دیگری را به دست آورد، جرم کلاهبرداری رخ داده است.
مجازات کلاهبرداری چیست؟
مجازات کلاهبرداری در نظام حقوقی ما به دو دسته ساده و مشدد تقسیم بندی شده است.
در کلاهبرداری ساده، قانون مرتکب را به بازگرداندن اصل مال، تحمل حبس یک تا هفت سال و پرداخت جریمه معادل مال کلاهبرداری شده مجازات می کند.
بیشتر بخوانید : شکایت از کلاهبردار
اما کلاهبرداری مشدد، مجازات سنگین تر می شود. مرتکب باید علاوه بر تحمل حبس دو تا ده سال و پرداخت جریمه معادل مال اخذ شده، اصل مال را به صاحبش برگردانده و برای همیشه از خدمات دولتی محروم خواهد شد.
مجازات کلاهبرداری در قانون جدید
در اردیبهشت ۱۴۰۳، تغییر مهمی در قوانین کیفری کشور رخ داد. مجلس شورای اسلامی با تصویب اصلاحیه ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی و تایید شورای نگهبان، تغییرات زیادی در آن اعمال کرده اند.
این اصلاحیه، برای جرایمی مانند کلاهبرداری، انتقال مال غیر و سرقت تغییرات بسزایی ایجاد کرده است.
پیش از این، رسیدگی به برخی از این جرایم منوط به میزان مال بود، اما حالا صرف نظر از ارزش مالی، جنبه عمومی دارند و قابل پیگرد هستند.
به درخواست وکیل کیفری ، اصلاحیه جدید با حذف محدودیت های مالی ( مانند سقف ۱۰۰ میلیون ریال برای کلاهبرداری و ۲۰۰ میلیون ریال برای سرقت )، این خواسته را محقق کرده است.
مصادیق جرم کلاهبرداری
کلاهبرداری در اشکال مختلفی رخ می دهد که وکیل کلاهبرداری تیم آوا دادیار برای شما مهمترین آنها را لیست کرده است که عبارتند از :
۱- در حوزه معاملات:
- تبانی برای فروش مال متعلق به دیگران
- انتقال مال غیر بدون داشتن اجازه قانونی
- معرفی مال دیگران به عنوان مال خود
۲- در امور ثبتی:
- درخواست ثبت ملکی که متعلق به دیگری است
- تقاضای ثبت ملکی که قبلاً به شخص دیگری منتقل شده
- درخواست ثبت ملک توسط وراث با آگاهی از انتقال آن توسط مورث
۳- در دعاوی حقوقی:
- طرح دعوای صوری برای تصاحب اموال دیگران
- معرفی اموال غیر به عنوان وثیقه یا تضمین
- سوءاستفاده از موقعیت امانت داری در اموال دیگران
بیشتر بخوانید : تنظیم شکواییه کلاهبرداری
قانون تخفیف مجازات کلاهبرداری
قانونگذار شرایطی را پیش بینی کرده که در صورتی که متهم یکی از آنها را داشته باشد، دادگاه می تواند مجازات مرتکب را تا حداقل میزان تعیین شده کاهش دهد. این شرایط عبارتند از:
۱- شرایط مرتبط با شاکی و خسارت:
- رضایت و گذشت شاکی پرونده
- کم بودن میزان خسارت وارد شده
- تحریک شدن متهم توسط شاکی
۲- رفتار مثبت متهم:
- همکاری در شناسایی سایر متهمان
- اقرار داوطلبانه قبل از تعقیب
- تلاش برای جبران خسارت
- ابراز پشیمانی واقعی
۳- شرایط شخصی متهم:
- داشتن سابقه خوب
- کهولت سن یا بیماری
- انگیزه شرافتمندانه در ارتکاب جرم
- مشارکت کم در وقوع جرم
سخن پایانی
کلاهبرداری یکی از قدیمی ترین جرایم در تاریخ بشر است که امروزه با پیشرفت فناوری، شکل های جدیدتری از کلاهبرداری به وجود آماده که یکی از آنها کلاهبرداری اینترنتی است.
این جرم زمانی محقق می شود که فرد با فریب و نیرنگ، شخص دیگری را گمراه کرده و از این راه، اموال او را تصاحب می کند.
برای اثبات جرم کلاهبرداری، دو عنصر اساسی باید وجود داشته باشد: عنصر مادی که همان عمل فریبکارانه است و عنصر روانی که نشان دهنده قصد و نیت مجرمانه فرد است.
در مقاله عناصر تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری به صورت کامل به این موضوع پرداخته ایم.
در صورت اثبات این دو عنصر، مجازات های متعددی در انتظار مجرم خواهد بود.
نکته مهم در تشخیص کلاهبرداری، وجود عنصر اغفال است. یعنی مرتکب باید با نیرنگ، طرف مقابل را فریب داده و از این راه به اموال او دست یافته باشد.
اشد مجازات در کلاهبرداری به چه معناست؟
در کلاهبرداری مشدد، مجازات شامل حبس ۲ تا ۱۰ سال، پرداخت جریمه معادل مال کلاهبرداری شده و محرومیت دائم از خدمات دولتی است. شدت مجازات به عواملی مانند میزان خسارت، روش ارتکاب و سابقه متهم بستگی دارد.
مجازات کلاهبرداری ساده چیست؟
در کلاهبرداری ساده، مجرم به حبس ۱ تا ۷ سال، بازگرداندن اصل مال و پرداخت جریمه معادل مال کلاهبرداری شده محکوم می شود.
آیا کلاهبرداری جرم قابل گذشت است؟
خیر، کلاهبرداری جرم غیرقابل گذشت است و حتی با رضایت شاکی، جنبه عمومی جرم باقی می ماند. رضایت شاکی فقط می تواند باعث تخفیف در مجازات شود.
انواع رایج کلاهبرداری کدامند؟
کلاهبرداری های تلفنی، اینترنتی، استفاده از چک های بلامحل، جعل اسناد، کلاهبرداری ملکی، کلاهبرداری در حوزه بیمه و سرمایه گذاری از رایج ترین انواع این جرم هستند.
رضایت شاکی چه تاثیری در پرونده دارد؟
رضایت شاکی صرفا می تواند به عنوان یکی از جهات تخفیف مجازات در نظر گرفته شود و تاثیری در اصل پیگرد قانونی ندارد.
