شکایت از کارشناس رسمی دادگستری ، در مواردی که پرونده های قضایی به تخصص و تحلیل فنی نیاز داشته باشند، مرجع قضایی موضوع را به کارشناس رسمی دادگستری ارجاع می دهد.
اما اگر در روند کارشناسی، کارشناس مرتکب تخلف یا جرم شود و به موجب آن به یکی از طرفین یا هر دو طرف ضرر وارد شود، شاکی می تواند با تنظیم شکواییه از کارشناس رسمی شکایت کند.
این شکواییه نخست باید به دفتر کانون مربوطه تحویل داده شود. در این مرحله، فرم کتبی شکایت تکمیل و توسط شاکی امضا می شود.
پس از ثبت شکایت، پرونده برای رسیدگی بیشتر به دادسرای انتظامی ارسال می شود که در آن به تخلفات انتظامی کارشناسان رسیدگی می شود.
این دادسرا وظیفه دارد بررسی کند که آیا کارشناس در انجام وظایفش تخلفی کرده یا نه و در صورت اثبات تخلف، اقدامات لازم و مجازات انتظامی را اعمال کند.
این مراحل به گونه ای طراحی شده تا شاکیان بتوانند به طور مستقیم و رسمی شکایت خود را نسبت به عملکرد نادرست کارشناسان مطرح کنند و تضمینی برای دریافت حق و جلوگیری از سوءاستفاده های احتمالی باشد.
شکایت کیفری از کارشناس رسمی دادگستری
رسیدگی دادگاه انتظامی به شکایت از کارشناس رسمی فرآیند مشخصی را دنبال می کند. پس از دریافت پاسخ کارشناس یا پایان مهلت تعیین شده در ماده ۲ آیین نامه، دادگاه انتظامی وقت رسیدگی را تعیین می کند و از طریق دفتر کانون کارشناسان این زمان را به اطلاع دادسرای انتظامی و کارشناس مربوطه می رساند.
نکته حائز اهمیت این است که حتی در صورت عدم حضور دادستان، کارشناس یا دادیار دادسرای انتظامی، رسیدگی در زمان مقرر ادامه می یابد و دادگاه به موضوع شکایت رسیدگی و حکم مقتضی را صادر می کند.
این حکم به صورت حضوری تلقی می شود، به این معنا که طرفین با توجه به اطلاع رسانی صورت گرفته از جزئیات جلسه مطلع بوده اند.
در مواردی که موضوع شکایت شامل جنبه کیفری نیز باشد و دادگاه انتظامی نتواند بدون صدور حکم کیفری تصمیم گیری کند، رسیدگی انتظامی به تعویق می افتد تا حکم قطعی کیفری صادر شود.
دادگاه انتظامی پس از صدور حکم قطعی کیفری به شکایت انتظامی رسیدگی کرده و رأی نهایی را صادر خواهد کرد.
دلایل شکایت از کارشناس دادگستری
تفاوت های مهمی میان تخلفات کارشناس رسمی دادگستری و ارتکاب جرم توسط او وجود دارد. تخلفات عمدتاً شامل نقض وظایف و اصول حرفه ای است، در حالی که ارتکاب جرم به معنای نقض قوانین جزایی و کیفری است که می تواند منجر به پیگرد قضایی شود.
در صورت بروز هر یک از تخلفات زیر، می توان از کارشناس رسمی شکایت کرد:
- عدم حضور به موقع در مراجع قضایی: اگر کارشناس بدون دلیل موجه به جلسات یا مراجعات مقرر نرسد، به عنوان تخلف محسوب می شود.
- استفاده از معاذیر و بهانه های خلاف واقع: هرگاه کارشناس به دلایل و معاذیری متوسل شود که خلاف واقع آن ها اثبات گردد، این اقدام به عنوان تخلف قلمداد می شود.
- سهل انگاری در اظهارنظر: حتی اگر نظر کارشناس مستقیماً بر تصمیمات مرجع قضایی تأثیر نگذارد، سهل انگاری یا اهمال در ارائه نظر تخلف محسوب می شود.
- ارائه یا خودداری از ارائه اسناد به افراد نامرتبط: ارائه اسناد به افرادی که مجاز به دریافت آن نیستند یا خودداری از ارائه اسناد به افرادی که صلاحیت دریافت آن را دارند، از تخلفات مهم محسوب می شود.
- سوء رفتار و خلاف شئونات شغلی: هرگونه اقدام غیرحرفه ای یا رفتاری که به جایگاه شغلی کارشناس آسیب بزند، در دسته تخلفات قرار می گیرد.
- نقض قوانین و مقررات: اظهارنظر خلاف قوانین جاری یا عدم رعایت مقررات در فعالیت های کارشناسی از تخلفات عمده است.
- ورود به حوزه های خارج از صلاحیت: اگر کارشناس بدون داشتن تخصص یا مجوز، در موضوعی خاص اظهارنظر کند، تخلف محسوب می شود.
- اظهارنظر خلاف واقعیت و تبانی با طرفین: چنانچه کارشناس با طرفین تبانی کرده و واقعیت را تحریف کند، تخلف جدی و مستوجب رسیدگی خواهد بود.
- اظهارنظر بدون داشتن پروانه معتبر: اظهارنظر با پروانه ای که اعتبار ندارد یا انجام کارشناسی پس از اتمام مهلت مجاز، از تخلفات شغلی محسوب می شود.
- واگویی اسرار و افشای اطلاعات محرمانه: نقض حریم خصوصی و محرمانه نگه داشتن اطلاعات مرتبط با پرونده ها نیز از تخلفات است.
- دریافت مبلغ اضافی: هرگونه اخذ وجه یا دریافت خدماتی فراتر از تعرفه قانونی یا دستور مراجع ذی صلاح، به عنوان تخلف تلقی می شود.
- انجام کارشناسی در شرایط محرومیت از حقوق اجتماعی: در صورتی که کارشناس از حقوق اجتماعی محروم شده باشد و همچنان به فعالیت کارشناسی ادامه دهد، این نیز تخلف به شمار می آید.
مراحل شکایت از کارشناس رسمی دادگستری
برای طرح شکایت از کارشناس رسمی دادگستری، شکواییه باید به صورت قانونی و دقیق تنظیم شود تا روند دادرسی با موفقیت طی شود.
تنظیم شکواییه پایه اصلی برای شروع دعاوی کیفری است و تنظیم صحیح آن اهمیت بالایی دارد.
به طور ویژه، شکواییه انتظامی و شکایات مربوط به جرایم کارشناسان نیازمند آگاهی از قوانین و مراحل قضایی هستند و بهتر است در این مسیر از وکیل کیفری کمک گرفته شود.
مراحل ثبت شکایت از کارشناس رسمی دادگستری
- شاکی باید در دفتر کانون کارشناسان رسمی دادگستری حضور یافته و فرم شکایت کتبی خود را تکمیل و امضا کند. شکایت باید به صورت کتبی و رسمی ثبت شود و پس از ثبت، این شکواییه توسط هیئت مدیره کانون بررسی می شود.
- پس از ثبت شکایت، هیئت مدیره کانون، آن را ظرف یک ماه به دادسرای انتظامی ارسال می کند. در این مرحله، دادسرا بررسی اولیه ای انجام می دهد و عقیده خود را درباره شکایت اعلام می کند.
- اگر دادسرا نیاز به توضیحات بیشتر داشته باشد، می تواند شاکی و کارشناس را برای ارائه توضیحات احضار کند. این جلسات به منظور کشف حقیقت برگزار می شود و هرگونه مستندات یا اطلاعاتی که به روشن شدن موضوع کمک کند، مورد بررسی قرار می گیرد.
- در صورتی که دادسرا تشخیص دهد موضوع نیاز به بررسی بیشتر در دادگاه انتظامی دارد، وقت رسیدگی تعیین می شود و این موضوع به اطلاع دادسرا و کارشناس رسمی می رسد. بر اساس ماده ۲ آیین نامه، کارشناس موظف است در موعد مقرر پاسخ خود را ارائه کند.
- حتی در صورت عدم حضور دادستان، کارشناس یا دادیار دادسرای انتظامی، رسیدگی متوقف نخواهد شد و دادگاه انتظامی در موعد مقرر تشکیل می شود. در نهایت، دادگاه با بررسی شواهد و مدارک، رأی نهایی را صادر می کند.
- پس از صدور رأی، اگر حکم قطعی کیفری نیز در خصوص پرونده مرتبط وجود داشته باشد، دادگاه انتظامی تصمیم نهایی را اتخاذ و رأی نهایی را اعلام می کند.
مرجع شکایت از کارشناس رسمی دادگستری
در صورتی که دادسرای انتظامی کانون کارشناسان به این نتیجه برسد که تعقیب کارشناس رسمی ضرورتی ندارد و قرار منع تعقیب را صادر کند، نسخه ای از این قرار از طریق دفتر کانون به شاکی ابلاغ می شود.
شاکی پس از دریافت این ابلاغیه، حق دارد ظرف مهلت مقرر در ماده ۳ به این قرار اعتراض کند.
مرجع رسیدگی به اعتراض شاکی، دادگاه انتظامی کانون کارشناسان رسمی است. این دادگاه، به محتوای اعتراض و دلایل شاکی رسیدگی می کند و اگر تشخیص دهد که قرار منع تعقیب صحیح است، آن را تأیید و استوار می سازد.
اما در صورتی که دادگاه دلایل شاکی را قانع کننده بداند و قرار منع تعقیب را نادرست تشخیص دهد، قرار را نقض کرده و سپس موضوع را بررسی می کند تا با توجه به شواهد و مدارک موجود، حکم نهایی را صادر کند.
مرور زمان شکایت از کارشناس رسمی دادگستری
مرور زمان شکایت از کارشناس رسمی دادگستری ، دو سال از تاریخ وقوع تخلف است؛ به این معنا که اگر در طی این مدت، هیچ تعقیبی صورت نگیرد یا آخرین اقدام تعقیبی انجام شود، این دوره به اتمام می رسد.
در این بازه دو ساله، در صورتی که تخلف مورد تعقیب قرار گیرد، امکان رسیدگی انتظامی وجود دارد؛ اما پس از گذشت این مدت و در صورت عدم تعقیب، این پرونده دیگر قابل پیگیری انتظامی نخواهد بود.
