در این مقاله، شما با موضوعاتی کلیدی در زمینه اخذ گواهی انحصار وراثت توسط طلبکار و تمامی مراحل و مدارک مورد نیاز برای این فرایند آشنا خواهید شد. از جمله مواردی که در این مقاله به آن ها پرداخته می شود عبارتند از:
- گواهی حصر وراثت: این سند نشان دهنده مشخصات و سهم الارث ورثه است و از سوی شورای حل اختلاف صادر می شود. در این بخش توضیح داده می شود که چه زمانی و چگونه باید این گواهی را درخواست کنید.
- اخذ گواهی انحصار وراثت توسط طلبکار (غیر ورثه): طلبکارانی که از متوفی طلب دارند اما جزو وراث نیستند، می توانند برای دریافت این گواهی اقدام کنند تا به حقوق مالی خود دست یابند.
- مراحل انحصار وراثت توسط طلبکار متوفی: طلبکار برای اخذ گواهی انحصار وراثت باید مدارک و شرایط خاصی را آماده کند. در این بخش، مراحل قانونی این پروسه توضیح داده می شود.
- مدارک لازم برای حصر وراثت توسط ذینفع: برای اخذ گواهی حصر وراثت توسط طلبکار یا ذینفع، مدارک خاصی مانند گواهی فوت، مدارک هویتی و مدارک اثبات بدهی لازم است.
- نحوه توقیف سهم الارث بدهکار بعد از صدور گواهی انحصار وراثت: بعد از صدور گواهی، طلبکار می تواند برای توقیف سهم الارث بدهکار اقدام کند تا طلب خود را وصول کند.
- تکالیف وراث در مقابل طلبکاران متوفی: وراث به عنوان وارثان اموال متوفی، در مقابل طلبکاران نیز وظایف مشخصی دارند که در این بخش به آن ها پرداخته می شود.
- آیا وراث باید بدهی های متوفی را بپردازند؟: در پایان، به این سوال مهم پاسخ داده می شود که آیا وراث ملزم به پرداخت بدهی های متوفی هستند یا خیر.
ارائه دادخواست طلب از متوفی
با انجام عملیات مطالبه طلب از متوفی و ارائه مدارک لازم به شورای حل اختلاف، مراحل حقوقی برای صدور گواهی انحصار وراثت آغاز می شود.
درخواست شما پس از بررسی مدارک توسط دادگاه به تأیید می رسد و سپس به هزینه متقاضی، آگهی مربوط به انحصار وراثت در یک روزنامه محلی منتشر می شود.
این آگهی به منظور اطلاع رسانی عمومی و فراهم کردن فرصت برای افرادی است که ممکن است اعتراضی به این روند داشته باشند.
در صورتی که تا یک ماه پس از انتشار آگهی، هیچ اعتراضی از سوی افراد یا وکلا ارائه نشود، قاضی بدون نیاز به دعوت از وارثین یا تشکیل جلسه رسیدگی، گواهی انحصار وراثت را صادر می کند.
این گواهی شامل اطلاعاتی درباره تعداد وارثین، نسبت فامیلی آن ها با متوفی و سهم هر یک از اموال به جا مانده است.
بیشتر بخوانید : انحصار وراثت مادر
چگونگی اخذ گواهی انحصار وراثت توسط طلبکار
موضوع انحصار وراثت ذینفع زمانی مطرح می شود که شخصی غیر از وراث ادعای سهم از ماترک متوفی داشته باشد.
به طور معمول، پس از فوت متوفی، اموال و ماترک او بر اساس قوانین ارث بین وراث تقسیم می شود. اما در برخی موارد، اشخاص ذینفع نظیر طلبکاران و وصی ها نیز می توانند درخواست حصر وراثت کنند.
- طلبکار: شخصی است که از متوفی طلب مالی دارد و برای وصول طلب خود از ماترک درخواست می دهد. طلبکار می تواند با ارائه اسناد طلب به شورای حل اختلاف، بخشی از اموال متوفی را به عنوان تسویه طلب خود مطالبه کند.
- وصی: وصی شخصی است که متوفی او را در وصیت نامه اش برای انجام امور و وصایای خاصی تعیین کرده است. وصی برای انجام امور مربوط به وصیت نامه ممکن است نیاز به دسترسی به ماترک داشته باشد. در چنین مواردی، وصی با ارائه وصیت نامه متوفی به دادگاه، می تواند درخواست انحصار وراثت کند تا به وظایف محول شده در وصیت نامه عمل کند.
ذینفعان مانند طلبکاران و وصی ها باید با ارائه مدارک مرتبط، درخواست خود را به شورای حل اختلاف ارائه دهند. به عنوان مثال، طلبکار باید مدارکی دال بر وجود طلب و وصی باید وصیت نامه را ارائه کند تا بتوانند درخواست حصر وراثت را پیگیری نمایند.
مراحل انحصار وراثت طلبکار
در روند انحصار وراثت توسط شخص ذینفع، مراحل خاصی باید طی شود تا گواهی حصر وراثت صادر گردد. اولین قدم برای ذینفع، تهیه استشهادیه محضری است. این استشهادیه فرمی است که در آن، سه نفر شاهد، نام و تعداد وراث را در دفتر اسناد رسمی تأیید و امضا می کنند.
برای این کار:
ذینفع باید فرم استشهادیه محضری را با حضور سه شاهد تکمیل کند. سپس سردفتر دفترخانه این فرم را گواهی می کند.
پس از دریافت استشهادیه انحصار وراثت ، متقاضی به دفاتر خدمات قضایی مراجعه می کند تا دادخواست صدور گواهی حصر وراثت را ثبت کند.
در این مرحله، مدارک لازم مانند شناسنامه و کارت ملی ورثه یا سایر مدارک مورد نیاز ارائه می شود.
اگر وراث همکاری نکنند و مدارک شناسایی آن ها در دسترس نباشد، شخص ذینفع می تواند از شورای حل اختلاف بخواهد که استعلام هویت وراث را از سازمان ثبت احوال بگیرد. پس از تأیید هویت وراث، شورای حل اختلاف مراحل بعدی را دنبال می کند.
بیشتر بخوانید : فروش اموال قبل از انحصار وراثت
آگهی حصر وراثت در روزنامه کثیرالانتشار منتشر می شود. این آگهی به منظور اطلاع رسانی عمومی انجام می شود تا اگر شخص ذینفع دیگری وجود دارد، ادعای خود را مطرح کند. مدت اعتبار این آگهی یک ماه است.
در پایان، اگر نقص یا مشکلی در پرونده وجود نداشته باشد، پس از گذشت مدت مقرر و عدم اعتراض، گواهی انحصار وراثت صادر خواهد شد.
آیا ورثه باید بدهی های متوفی را بپردازند؟
پرسشی که در مورد پرداخت بدهی های متوفی مطرح می شود این است که آیا ورثه مسئول پرداخت بدهی ها هستند یا خیر؟ پاسخ به این پرسش بر اساس قانون مدنی ایران و قانون امور حسبی روشن است: ورثه مسئول پرداخت بدهی های متوفی نیستند.
بیشتر بخوانید : انحصار وراثت ملک قولنامه ای
بدهی های متوفی از ترکه او پرداخت می شود. به عبارت دیگر، ابتدا از دارایی ها و اموال باقی مانده متوفی، بدهی ها تسویه می شود و اگر ترکه کافی نباشد، طلبکاران به نسبت موجودی تقسیم می شوند. وراث هیچ گاه مجبور به پرداخت بدهی ها از اموال شخصی خود نیستند و نیازی به اثبات این موضوع که دارایی متوفی برای پرداخت بدهی ها کافی نیست نیز ندارند.
مطابق با ماده ۲۲۶ قانون امور حسبی، پرداخت بدهی های متوفی به ترتیب اولویت انجام می شود. این ترتیب شامل موارد زیر است:
- هزینه کفن و دفن: اولین هزینه ای که از ترکه متوفی برداشته می شود، مربوط به هزینه کفن و دفن است.
- دیون وابسته به اعیان ترکه: این دسته از بدهی ها شامل دیونی است که اموال دارای وثیقه را در بر می گیرد.
- دیگر دیون متوفی: سایر بدهی ها نیز در نهایت و به نسبت موجودی باقیمانده ترکه پرداخت می شوند.
