جهیزیه به اموالی گفته می شود که زوجه هنگام ازدواج به خانه شوهر می آورد. زمانی که زوجه تصمیم می گیرد ، جهیزیه خود را از منزل همسر بازگرداند، موضوع “استرداد جهیزیه” مطرح می شود.
در چنین شرایطی، زوجه می تواند از طریق قانونی با طرح دعوای استرداد جهیزیه، درخواست بازگرداندن اموال خود را داشته باشد.
جهیزیه در قانون
قانون مدنی در ماده ۱۱۱۸ به صراحت استقلال مالی زن را به رسمیت می شناسد، به این معنا که زن در امور مالی خود کاملاً مستقل بوده و نیازی به اجازه همسر ندارد.
در ماده ۱۱۰۷ قانون، تأمین نفقه زن به عنوان یکی از وظایف مرد نامبرده شده است. نفقه شامل تمامی نیازهای متعارف زن می شود. این مقاله را مطالعه را کنید : وکیل نفقه
از مسکن و پوشاک گرفته تا غذا، اثاثیه منزل و حتی هزینه های درمانی و بهداشتی. ، در صورت عادت یا نیاز به دلیل بیماری یا ناتوانی، وجود مستخدم نیز جزء نفقه محسوب می شود.
منظور از استرداد جهیزیه
جهیزیه، دارایی های خانم محسوب می شود. زن در زمان طلاق، جدایی یا حتی پیش از آن، حق دارد جهیزیه خود را از خانه شوهر خارج کند. این اقدام تحت عنوان “استرداد جهیزیه” شناخته می شود.
اهمیت این موضوع در آن است که آوردن جهیزیه به خانه مشترک، به هیچ وجه به معنای چشم پوشی زن از مالکیت یا شریک کردن شوهر در آن نیست.
مالکیت جهیزیه به طور کامل برای زن است؛ اما شوهر حق دارد از منافع آن استفاده کند. جهیزیه در حکم امانتی است که نزد شوهر قرار دارد و هر زمان که زن بخواهد، می تواند آن را به دیگری انتقال دهد یا به خانه پدری بازگرداند.
یکی از آثار طلاق، تعیین تکلیف وضعیت جهیزیه است. اگر زوجین نتوانند درباره جهیزیه به توافق برسند یا اگر شوهر بدون رضایت زوجه محل نگهداری جهیزیه را تغییر دهد، زن می تواند با ارائه دادخواست استرداد جهیزیه به شورای حل اختلاف یا دادگاه خانواده، بسته به شرایط، اقدام به بازگرداندن اموال خود نماید.
مراحل اقدام برای استرداد جهیزیه
برای استرداد جهیزیه، نخستین گام طرح دعوی و تنظیم دادخواست برای دادگاه خانواده است. پس از ثبت این دادخواست و تحویل مدارک لازم، جلسه دادگاه برگزار می شود.
قاضی به بررسی مدارک و شواهد پرداخته و در نهایت، پس از طی مراحل قانونی، رأی نهایی در مورد استرداد جهیزیه صادر می شود.
پس از صدور این رأی، زوجه می تواند با همراهی مأمور اجرای احکام یا مأمور کلانتری که حکم استرداد جهیزیه را به همراه دارد، اقدام به انتقال اموال خود کند.
این نکته بسیار حائز اهمیت است که بدون داشتن رأی قانونی و تأیید دادگاه، زوجه نمی تواند به صورت خودسرانه جهیزیه را از خانه مشترک خارج کند، زیرا در این صورت ممکن است با اتهام سرقت مواجه شود.
وکیل پایه یک دادگستری می تواند با شناخت دقیق قوانین و رویه های حقوقی، راهنمایی های لازم را ارائه داده و در کوتاه ترین زمان ممکن به بازگرداندن جهیزیه کمک کند.
چند نکته قانونی استرداد جهیزیه
- برای حفظ حقوق مالی زوجه و تسهیل در فرآیند استرداد جهیزیه، تهیه یک سیاهه دقیق و جامع از اقلام جهیزیه بسیار حائز اهمیت است.
- در مورد اقلام مهم و باارزش، ضروری است که مارک، مدل و مشخصات دقیق هر کالا را به طور کامل ذکر کنید.
- پس از تکمیل سیاهه، آن را در دو نسخه مشابه تهیه کنید. هر دو نسخه باید توسط زوج (داماد) و نزدیکان وی امضا شوند تا تأیید کنند که از محتویات لیست آگاه هستند و آن را می پذیرند.
- در انتهای سیاهه، جمع کل اقلام را ذکر کنید (برای مثال: “مجموعاً ۷۰ قلم”) و بیان کنید که این سیاهه در دو نسخه تنظیم شده است که هر دو دارای اعتبار یکسان بوده و یک نسخه به زوج و نسخه دیگر به زوجه تحویل داده شده است.
- نکته مهم دیگری که باید مورد توجه قرار گیرد، نگهداری سیاهه تنظیم شده به همراه فاکتورهای خرید کالاها در مکانی امن و جدا از منزل مشترک زوجین است.
با رعایت این مراحل و دقت در جزئیات، زوجه می تواند اطمینان حاصل کند که حقوق مالی اش محفوظ می ماند و در صورت نیاز به استرداد جهیزیه، فرآیند قانونی را با آرامش و اطمینان بیشتری طی کند.
صورتجلسه چیست؟
پس از صدور حکم قطعی مبنی بر استرداد جهیزیه، اجرای این حکم به اجرای احکام دادگستری سپرده می شود. این اداره، مأمور اجرای احکام را تعیین می کند و وقت مشخصی برای اجرای حکم به طرفین اعلام می گردد. در این موعد، طرفین باید وسایل حمل و نقل را آماده کنند و در محل حضور یابند.
مأمور اجرا با حضور در منزل زوج و بر اساس لیست تنظیم شده در حکم دادگاه، به صورت دقیق اقلام جهیزیه را بررسی و مطابقت می دهد. سپس، یک به یک اقلام مطابق صورت جلسه دادگاه شناسایی شده و اجازه خروج آن ها از منزل شوهر صادر می شود. این روند به منظور اطمینان از اینکه تمامی اقلام به طور صحیح و کامل بازگردانده می شوند، انجام می گیرد.
پس از امضای صورتجلسه توسط طرفین، عملیات قانونی استرداد جهیزیه پایان یافته تلقی می شود. این پروسه قانونی تضمین می کند که تمامی اقلام جهیزیه به طور کامل و مطابق حکم دادگاه به زوجه بازگردانده شود و هرگونه اختلاف یا کسری در این زمینه قابل پیگیری باشد.
شکایت استرداد جهیزیه
قانون، نقشی کلیدی در حمایت از حقوق زنان و تضمین مالکیت زوجه بر جهیزیه ایفا می کند. با این وجود، اجرای دقیق این قوانین و جلوگیری از سوءاستفاده ها تنها زمانی محقق می شود که آگاهی عمومی نسبت به این حقوق افزایش یابد. به همین دلیل، آموزش حقوقی به زوجین نه تنها در پیشگیری از مشکلات احتمالی بلکه در ایجاد روابط سالم و پایدار نقش حیاتی دارد.
در نهایت، امید ما این است که با ارتقاء سطح آگاهی و تغییر نگرش های اجتماعی، اختلافات پیرامون جهیزیه و مسائل مالی کاهش یابد. ازدواج باید به عنوان یک پیمان مقدس که بر پایه عشق، احترام و همکاری بنا شده است، جایگاه واقعی خود را در جامعه بازیابد. تنها در این صورت است که می توانیم شاهد روابطی باشیم که نه تنها حقوق قانونی، بلکه ارزش های انسانی را در اولویت قرار می دهند.
بردن جهیزیه بدون اذن شوهر
جهیزیه یا اموالی که زن به خانه شوهر می آورد، همواره تحت مالکیت زن باقی می ماند و او حق دارد هر زمان که بخواهد، آنها را از منزل خارج کند.
نکته مهم این است که اموال و لوازمی که در طول زندگی مشترک توسط شوهر خریداری شده است، چه به عنوان جایگزین برای اقلام خراب شده جهیزیه باشد یا لوازم جدید، جزو جهیزیه زن محسوب نمی شوند.
قوانین به زوجه این اجازه را نمی دهند که اموالی را که شوهر در دوران زندگی مشترک تهیه کرده است، به عنوان جهیزیه خود تلقی کند یا در زمان استرداد جهیزیه، آنها را مطالبه نماید.
در نتیجه، آگاهی از این قوانین و مرزبندی های دقیق درباره مالکیت اموال می تواند به کاهش تنش ها در زمان جدایی کمک کرده و فرآیند استرداد جهیزیه را به صورت قانونی و منصفانه پیش ببرد.
