به هر عملی که شخص با نیرنگ و فریب، مال شخص دیگری را برای خود تصاحب کند، کلاهبرداری می گویند و جرم کلاهبرداری رخ داده است. مثل اینکه کسی با دروغ و حیله، پول یا اموال شما را مال خود کند.
انواع کلاهبرداری:
۱- کلاهبرداری ساده
- وقتی فرد عادی از راه فریب، مال دیگری را می برد
- مجازات: حبس ۱ تا ۷ سال – برگرداندن مال – جریمه نقدی معادل مال گرفته شده
۲- کلاهبرداری مشدد (سنگین تر)
- زمانی که فرد خود را مامور دولت جا بزند
- یا از رسانه ها برای فریب مردم استفاده کند
- یا کارمند دولت باشد و از موقعیتش سوءاستفاده کند
تعریف جرم کلاهبرداری
کلاهبرداری در دنیای امروز ما چهره ای متفاوتی به خود گرفته و وکیل کلاهبرداری آوا دادیار از این پدیده به عنوان “بحران قرن جدید” یاد می کند.
شاید دلیل این نامگذاری به این علات است که در جوامع گذشته، کلاهبرداری به شکل امروزی وجود نداشت و به عنوان یک جرم مستقل شناخته نمی شد.
در قوانین ما تعریف مشخص و دقیقی از کلاهبرداری ارائه نشده و قانونگذار تنها به ذکر مصادیق و نمونه های این جرم اکتفا کرده است.
با بررسی این مصادیق می توان گفت جرم کلاهبرداری زمانی رخ می دهد که شخصی با سوء نیت و از طریق وسایل یا اعمال متقلبانه، مال دیگری را تصاحب کند و شما با اثبات آن ، می توانید مجازات کلاهبرداری را برای شخص اعمال کنید.
ماده ۱ قانون تشدید مجازات
طبق این قانون، کلاهبرداری زمانی رخ می دهد که شخص با استفاده از روش های فریبکارانه، مال دیگری را تصاحب کند.
قانون برخی از روش های فریبکارانه را چنین برشمرده است:
- معرفی شرکت ها یا موسسات غیرواقعی
- ادعای داشتن اموال و اختیاراتی که وجود خارجی ندارند
- دادن وعده های غیرواقعی و امیدهای کاذب
- ترساندن افراد از رویدادهای ساختگی
- استفاده از نام و عنوان جعلی
در صورت اثبات جرم کلاهبرداری، مجازات شخص مجرم شامل سه بخش است:
- برگرداندن اصل مال به صاحب آن
- تحمل حبس از یک تا هفت سال
- پرداخت جریمه نقدی معادل مالی که از راه کلاهبرداری به دست آورده است
عنصر قانونی جرم کلاهبرداری
کلاهبرداری یکی از جرایمی است که علیه اموال مردم یا حتی ارگان ها می باشد، همانند پولشویی. عنصر قانونی این جرم در قانون تشدید مجازات مرتکبین ارتشا، اختلاس و کلاهبرداری است.
برای مثال، فردی که با جعل مدارک، خود را صاحب یک شرکت معتبر معرفی می کند و با این ترفند، سرمایه مردم را جذب می کند، مرتکب کلاهبرداری شده است.
نکته مهم اینجاست که در کلاهبرداری، قربانی با میل خود و به دلیل اعتماد به ظاهرسازی مجرم، مال خود را در اختیار او قرار می دهد، اما این اعتماد بر پایه فریب و نیرنگ شکل گرفته است و قانون شخص خطاکار را مجازات خواهد کرد.
عنصر مادی جرم کلاهبرداری
عنصر مادی در کلاهبرداری به رفتار مجرمانه ای اشاره دارد که با هدف فریب دیگران انجام می شود.
برای تشخیص عنصر مادی در کلاهبرداری، باید یک “مانور متقلبانه” رخ داده باشد.
مانور متقلبانه یعنی استفاده از هر نوع وسیله، عملیات یا عنوانی که واقعی نیست و برای فریب دیگران به کار می رود.
بیشتر بخوانید : عناصر تشکیل دهنده جرم کلاهبرداری
برای درک بهتر این موضوع، بگذارید برایتان یک مثال بزنیم : فردی که خود را به دروغ مالک یک شرکت معرفی می کند تا اعتماد دیگران را جلب کند و سپس با سوءاستفاده از این اعتماد، اموال آنها را تصاحب می کند، مرتکب کلاهبرداری شده است. در این مثال، معرفی دروغین خود به عنوان صاحب شرکت، همان عنصر مادی جرم است.
در مورد کلاهبرداری با دستگاه اسکیمر نیز، استفاده از این دستگاه برای کپی کردن اطلاعات کارت بانکی افراد، عنصر مادی جرم محسوب می شود.
عنصر روانی کلاهبرداری
برای تحقق کامل جرم کلاهبرداری، علاوه بر عناصر قانونی و مادی، وجود عنصر روانی نیز باید باشد. عنصر روانی به حالت ذهنی و قصد مجرم اشاره دارد که باید دارای این ویژگی ها باشد:
- عمد و آگاهی
مجرم باید با آگاهی کامل و به صورت عمدی اقدام به فریب دیگران کند. به عبارت دیگر، اگر شخصی ناآگاهانه یا به اشتباه موجب فریب دیگری شود، عنصر روانی جرم کلاهبرداری محقق نشده است.
- قصد فریب
کلاهبردار باید از ابتدا قصد فریب دادن طرف مقابل را داشته باشد. این قصد باید همراه با سوءنیت باشد، یعنی فرد می داند که اقداماتش نادرست است اما با این حال آن را انجام می دهد.
- قصد بردن مال
هدف نهایی کلاهبردار باید تصاحب مال دیگری باشد. صرف فریب دادن بدون قصد تصاحب مال، کلاهبرداری محسوب نمی شود.
بیشتر بخوانید : شکایت از کلاهبردار
تنها زمانی می توان شخصی را به جرم کلاهبرداری محکوم کرد که هر سه عنصر قانونی، مادی و روانی به طور کامل محقق شده باشند.
سخن پایانی
در انتها لیستی از جرایم کلاهبرداری را برایتان آماده کردیم که قانون برای آنها نیز مجازات تعیین کرده که این جرایم عبارتند از :
در حوزه تجارت و کسب وکار:
- ورشکستگی به تقصیر یا تقلب
- دسیسه و تقلب در کسب و تجارت
- کلاهبرداری در شرکت ها
در حوزه اموال و معاملات:
- تبانی برای تصاحب مال دیگران
- انتقال مال غیر بدون مجوز قانونی
- معرفی مال دیگری به عنوان مال خود
- تحصیل مال از طریق نامشروع
در حوزه دولتی:
- تعدی نسبت به دولت
- تبانی در معاملات دولتی
در حوزه های تخصصی:
- کلاهبرداری در امور ثبتی
- کلاهبرداری رایانه ای و الکترونیکی
در صروتی که قصد دارید شکایت کنید و نیاز به شکواییه برای شروع دارد، پیشنهاد می کنیم مقاله تنظیم شکواییه کلاهبرداری را مطالعه کنید.
