در نظام قضایی و مجازات اسلامی، برای اثبات کلاهبرداری، روش های گوناگونی دارد که سخت ترین آن اثبات کلاهبرداری بدون مدرک می باشد.
از آنجا که کلاهبرداری در دسته جرایم تعزیری قرار دارد، قسامه که مخصوص جرایمی مانند قتل می باشد در اینجا کاربردی ندارد.
همچنین سوگند نیز در جرایم تعزیری مانند کلاهبرداری نمی توان به عنوان یک ادله اثبات ازش استفاده کرد.
بنابراین، سه روش اصلی برای اثبات کلاهبرداری عبارتند از:
- اقرار متهم
- شهادت شهود
- علم قاضی
تعریف کلاهبرداری
کلاهبرداران برای رسیدن به مقاصد خود از روش های متعددی استفاده می کنند و مدام شیوه های جدیدی را به کار می گیرند تا اموال مردم را تصاحب کنند.
این تنوع در شگردهای کلاهبرداری باعث شده تا مقابله با آن دشوارتر شود.
امروزه این جرم تنها به دنیای واقعی محدود نمی شود و با گسترش فناوری، فضای مجازی نیز به عرصه ای برای فعالیت کلاهبرداران تبدیل شده است.
فریب دادن افراد برای دستیابی به اموال آنها کلاهبرداری می گویند و برای دیدن مجازات کلاهبرداری روی آن کلیک کنید.
راه های اثبات جرم کلاهبرداری
قانون مجازات اسلامی در ماده ۱۶۰، پنج روش را برای اثبات جرم معرفی کرده است: اقرار، شهادت، قسامه، سوگند و علم قاضی که همانطور که در بالا گفتیم برخی از آنها در جرم کلاهبرداری قابل استناد نیست.
شخصی که قربانی کلاهبرداری شده، برای اثبات ادعای خود و دریافت خسارت، باید نشان دهد که متهم با نیرنگ و فریب، مال او را تصاحب کرده است.
در این مسیر، تنها می تواند از سه روش اقرار، شهادت شهود و علم قاضی استفاده کند.
قسامه در پرونده های کلاهبرداری قابل استناد نیست، زیرا این روش مخصوص جرایمی است که مجازات آنها قصاص یا پرداخت دیه است.
همچنین سوگند نیز در جرایم تعزیری مانند کلاهبرداری کاربردی ندارد.
برای موفقیت در اثبات جرم کلاهبرداری، آشنایی با شرایط و ضوابط هر یک از این سه روش ضروری است که در ادامه به همه آنها می پردازیم.
اثبات کلاهبرداری با شهادت شهود
شهادت به عنوان یکی از راه های قانونی اثبات جرم است که در بالا به آن پرداختیم . حال برای اینکه شاهد شهود اعتبار قانونی داشته باشد، باید آنها شرایط زیر را داشته باشند :
- به سن قانونی رسیده باشد
- از سلامت عقل برخوردار باشد
- مسلمان باشد
- عادل و درستکار باشد
- در پرونده نفع شخصی نداشته باشد
- از خانواده ای پاک متولد شده باشد
- به گدایی و ولگردی مشغول نباشد
در مورد تعداد شاهد ، قانون مجازات اسلامی در ماده ۱۹۹ بیان کرده که برای اثبات جرم کلاهبرداری، حضور دو شاهد مرد کافی است.
یک مثال که می شود که به شهادت شهود استناد کرد این است که آنها دیده باشند که متهم با ایجاد یک درگاه پرداخت جعلی، از حساب افراد پول برداشت می کند.
اثبات جرم با اقرار
اقرار در پرونده های کلاهبرداری زمانی محقق می شود که متهم شخصا به ارتکاب عمل مجرمانه اعتراف کند.
اشخاصی که مورد کلاهبرداری قرار گرفته اند و خود متهم اقرار کرده می توانند به ماده ۱۶۴ قانون مجازات اسلامی استناد کنند که اینگونه نوشته :
اقرار عبارت از اخبار شخص به ارتکاب جرم از جانب خود است.
طبق ماده ۱۷۲ قانون، یک بار اقرار برای اثبات جرم کفایت می کند. متهم باید به طور مشخص توضیح دهد که چگونه با فریب و نیرنگ، مال شما را تصاحب کرده است.
برای مثال، متهم ممکن است اقرار کند: “من با ارسال پیامک جعلی و با هدف خالی کردن حساب بانکی شاکی، او را فریب دادم تا روی لینک ارسالی کلیک کند و از این طریق به اطلاعات حساب بانکی اش دسترسی پیدا کردم.”
اثبات جرم کلاهبرداری با علم قاضی
قانون مجازات اسلامی در ماده ۲۱۱، علم قاضی را یکی از راه های مهم اثبات جرم معرفی می کند.
علم قاضی به معنای یقین و اطمینان کاملی است که پس از بررسی مدارک و شواهد پرونده به دست می آورد.
در پرونده های کلاهبرداری، قاضی پس از بررسی همه مستندات و مدارک، اگر به این نتیجه برسد که جرم واقع شده است، می تواند بر اساس علم خود حکم صادر کند.
البته قانونگذار تاکید کرده که قاضی باید دلایل و مستنداتی که او را به این یقین رسانده، به طور شفاف در متن حکم ذکر کند.
برای مثال، قاضی می تواند از طریق بازدید از محل وقوع جرم، تحقیقات میدانی، بررسی اسناد بانکی، پیامک ها و سایر مدارک موجود به این نتیجه برسد که کلاهبرداری رخ داده است.
باید تمام این موارد را به عنوان مبنای تصمیم گیری خود در حکم قید کند.
وکیل برای اثبات کلاهبرداری بدون مدرک
وقتی شخصی قربانی کلاهبرداری می شود اما مدارک کافی برای اثبات آن ندارد، با چالشی جدی روبرو می شود.
در چنین شرایطی، بازپس گیری اموال از دست رفته بدون کمک حقوقی بسیار دشوار خواهد بود.
ارائه مدارک و شواهد معتبر نقش کلیدی در سرنوشت پرونده دارد. اما زمانی که شاکی مدرک کافی در اختیار ندارد، باید از روش های قانونی دیگری مانند شهادت شهود، اقرار متهم یا علم قاضی استفاده کند.
اینجاست که نقش وکیل کلاهبرداری پررنگ می شود. وکیل با تسلط بر قوانین و آشنایی با رویه های قضایی، می داند چگونه و در چه زمانی از هر یک از این روش ها استفاده کند.
او می تواند با بهره گیری از تجربه و دانش خود، حتی در نبود مدارک مستقیم، مسیر اثبات کلاهبرداری را هموار سازد.
پس در صورت تمایل می توانید، با شماره های داخل سایت تماس گرفته و از مشاوره حقوقی کلاهبرداری ما کمک بگیرید.
