خسارت ناشی از کلاهبرداری ، فراتر از یک جرم و از دست دادن مال است و آثار مختلفی بر زندگی افراد خواهد گذشت.
خسارت های مالی شامل از دست دادن پول، دارایی و هزینه های پیگیری قضایی است.
در برخی از موارد کلاهبرداری کسب و کار فرد را دچار وقفه یا به کل سرمایه او از بین می برد.
آسیب های روحی و اجتماعی نیز بخش مهمی از پیامدهای کلاهبرداری است.
افسردگی، اضطراب و از دست دادن اعتماد به دیگران از مشکلات رایج قربانیان است.
قربانیان می توانند علاوه بر شکایت کیفری، برای دریافت خسارت های مادی و معنوی خود نیز اقدام قانونی انجام دهند که در ادامه به آن می پردازیم که در علم حقوق به آن خسارت ناشی از کلاهبرداری می گویند.
ضرر و زیان ناشی از جرم چیست
وقتی جرمی اتفاق می افتد، دو نوع حق مورد تعرض قرار می گیرد. اولی مربوط به اخلال در نظم عمومی است و دومی مربوط به خسارت وارد شده به شخص قربانی است.
قانون آیین دادرسی کیفری برای حمایت از این دو حق، دو نوع دعوا را پیش بینی کرده است:
- دعوای عمومی زمانی مطرح می شود که جرم به امنیت و نظم جامعه آسیب زده باشد. در این حالت، دادستان به نمایندگی از جامعه اقدام به تعقیب مجرم می کند.
- دعوای خصوصی مربوط به زمانی است که فرد از جرم متحمل خسارت شده باشد. در این صورت، شاکی می تواند علاوه بر درخواست مجازات مجرم، با تنظیم دادخواست، جبران خسارت های وارده را نیز مطالبه کند.
برای مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم کلاهبرداری، باید ابتدا اثبات جرم کلاهبرداری و رابطه آن بین جرم و خسارت وارده را ثابت کنید.
مطالبه ضرر و زیان ناشی از جرم کلاهبرداری
شخصی که از جرم رخ داده بهش خسارت وارد شده، می تواند به عنوان مدعی خصوصی خسارت خود را مطالبه کند.
این مطالبه به دو روش امکان پذیر است: از طریق دادگاه کیفری یا دادگاه حقوقی.
در مسیر دادگاه کیفری، شاکی باید تا پیش از ختم دادرسی، دادخواست خود را همراه با مدارک که رابطه بین جرم و خسارت را ثابت می کند ارائه دهد.
طبق ماده ۱۵ قانون آیین دادرسی کیفری، زیان دیده می تواند پس از تعقیب متهم، تمام مدارک خود را به مرجع قضایی تسلیم کند.
نکات مهم از زبان وکیل کلاهبرداری :
- در جرایم کلاهبرداری و سرقت، نیازی به تقدیم دادخواست جداگانه نیست و دادگاه خود به موضوع خسارت رسیدگی می کند.
- اگر دعوای خسارت ابتدا در دادگاه حقوقی مطرح شود، طرح مجدد آن در دادگاه کیفری ممکن نیست، مگر با استرداد دعوا.
- سقوط دعوای عمومی (مثل فوت متهم یا گذشت شاکی) مانع پیگیری دعوای خسارت نمی شود.
- حتی در صورت برائت متهم یا منع تعقیب، امکان مطالبه خسارت همچنان وجود دارد.
- تاخیر در ارائه دادخواست تا پس از ختم دادرسی، حق مطالبه خسارت را از بین نمی برد.
به دلیل پیچیدگی این بحث بهتر است با یک وکیل کلاهبرداری مشاوره داشته باشید، که می توانید از طریق شماره تماس های داخل سایت با وکلای آوا دادیار در تماس باشید.
نحوه محاسبه خسارت ناشی از کلاهبرداری
خسارت های مادی : دادگاه بر اساس قیمت روز محاسبه می کند. مثلا اگر مالی در گذشته سرقت شده باشد، ارزش آن در زمان اجرای حکم محاسبه خواهد شد، نه زمان وقوع جرم. تبصره ماده ۱۹ قانون آیین دادرسی کیفری به وضوح آورده شده است.
بیشتر بخوانید : شکایت از کلاهبردار
خسارت های معنوی : به شهرت، اعتبار و حیثیت افراد مربوط می شود، لزوما با پول جبران نمی شوند. قاضی می تواند بر اساس ماده ۳ قانون مسئولیت مدنی، یکی از اقدامات زیر را از متهم بخواهد :
- عذرخواهی رسمی
- انتشار حکم در رسانه ها
برای تعیین میزان دقیق خسارت، دادگاه به مدارک شاکی و در صورت نیاز به نظر کارشناس رسمی دادگستری استناد می کند.
مجازات کلاهبرداری
با اصلاح ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی، تغییرات مهمی در نحوه برخورد با جرم کلاهبرداری به وجود آمده است.
نکته مهم این است که دیگر مبلغ کلاهبرداری در تعیین مجازات تاثیری ندارد؛ چه کمتر از ۱۰۰ میلیون ریال باشد و چه بیشتر، مجازات یکسان خواهد بود.
مجازات کلاهبرداری بدین صورت است :
- کلاهبرداری ساده: حبس از ۱ تا ۷ سال
- کلاهبرداری مشدد: حبس از ۲ تا ۱۰ سال
نکته قابل توجه دیگر این است که کلاهبرداری جزو جرایم غیرقابل گذشت است. این یعنی حتی اگر شاکی رضایت دهد، تعقیب قانونی متوقف نخواهد شد و تبصره ماده ۱۰۴ قانون مجازات اسلامی در این مورد قابل اجرا نیست.
سخن پایانی
پرونده های کلاهبرداری از پیچیده ترین موضوعات جرایم کیفری هستند. یک اشتباه کوچک در تنظیم شکواییه یا دفاعیه می تواند پیامدهای جبران ناپذیری برای شما عزیزان داشته باشد.
مشورت با وکیل کیفری پیش از هر اقدام قانونی، یک ضرورت است.
چرا مشاوره با وکیل ؟
- جلوگیری از اشتباهات احتمالی در روند پرونده
- بهره مندی از تجربه و دانش تخصصی
- راهنمایی دقیق در مسیر قانونی
اگر امکان پرداخت حق الوکاله را ندارید، می توانید از خدمات مشاوره حقوقی کلاهبرداری ما که کمی محدودتر هست ولی کاربردی بهره ببرید.
