اعاده دادرسی

اعاده دادرسی به معنای درخواست بررسی مجدد رای صادر شده از دادگاه بدوی است.

قاضی دادگاه تجدیدنظر در رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی، چه در امور حقوقی و چه کیفری، موارد زیر را بررسی می کند:

  • مدارک و شواهد جدید
  • اشتباهات محاسباتی احتمالی
  • موارد نقض قانون در رای قبلی

اعاده دادرسی چیست

اعاده دادرسی برای اعتراض به رای نهایی دادگاه است. شخصی که حکم علیه او صادر شده، می تواند با وجود برخی شرایط که در ادامه آنها را بررسی می کنیم، درخواست بررسی دوباره پرونده را مطرح کند.

این نوع اعتراض هم برای دعاوی حقوقی و هم دعاوی کیفری امکان دارد.

مواردی که می توان به استناد آنها در دعاوی حقوقی درخواست اعاده دادرسی کرد، با موارد مجاز در دعاوی کیفری برابر نیست.

فرق آن با فرجام خواهی

فرجام خواهی و اعاده دادرسی، دو ابزار قانونی برای احقاق حق شهروندان است که با وجود شباهت ها، تفاوت های اساسی دارند. این دو روش در دادگاه های حقوقی و کیفری کاربرد دارند و تنها برای بررسی احکام (نه قرارها) استفاده می شوند.

مرجع رسیدگی:

  • اعاده دادرسی: در دادگاه صادرکننده حکم یا دادگاه مستقل دیگر بررسی می شود
  • فرجام خواهی: فرجام خواهی در دیوان عالی کشور رسیدگی می شود

ماهیت رسیدگی:

  • اعاده دادرسی: بررسی مجدد حکم، شامل بازبینی پرونده، مدارک و برگزاری در دادگاه
  • فرجام خواهی: صرفا بررسی انطباق حکم با موازین قانونی و شرعی، بدون ورود به ماهیت موضوع

بیشتر بخوانید : وکیل فرجام خواهی

انواع اعاده دادرسی

این روش اعتراضی به چند دسته تقسیم می شود:

۱- از نظر ماهیت دعوا:

  • اعاده دادرسی حقوقی (مواد ۴۲۶ تا ۴۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی)
  • اعاده دادرسی کیفری (مواد ۴۷۴ تا ۴۸۳ قانون آیین دادرسی کیفری)

۲- از نظر نحوه طرح:

  • اعاده دادرسی اصلی: درخواست مستقیم بازنگری حکم از دادگاه
  • اعاده دادرسی طاری: اعتراض به حکمی که در دعوای دیگر به آن استناد شده

۳- اعاده دادرسی ویژه :

بر اساس ماده ۴۷۷ قانون آیین دادرسی کیفری، رئیس قوه قضاییه می تواند در صورت تشخیص مغایرت رای قطعی با شرع، پرونده را برای رسیدگی به شعب دیوان عالی کشور ارجاع دهد.

اعاده دادرسی

اعاده دادرسی کیفری

ماده ۴۷۴ قانون آیین دادرسی کیفری، پنج مورد برای درخواست اعاده دادرسی کیفری را مشخص کرده است:

  • اثبات حیات محکوم به قتل

در صورتی که شخصی به جرم قتل محکوم شده باشد و بعدا مشخص شود فرد مقتول زنده است، حکم صادره قابل بازنگری است.

  • تناقض در احکام قضایی

وجود دو حکم متعارض در یک موضوع، به محکوم علیه حق درخواست اعاده دادرسی می دهد.

  • کشف دلایل بی گناهی

ارائه مدارک و شواهد جدید که بی گناهی محکوم علیه را ثابت کند.

  • اثبات جعلی بودن مدارک

در صورت اثبات جعلی بودن مدارکی که مبنای صدور حکم بوده اند.

  • تخلف از قوانین در رسیدگی

نقض قوانین و مقررات در جریان دادرسی که بر نتیجه پرونده تأثیرگذار بوده است.

موارد تکمیلی شامل اشتباه در تطبیق عمل با جرم، صدور حکم فراتر از مجازات قانونی، و عدم رعایت تشریفات قانونی نیز می تواند مبنای درخواست اعاده دادرسی قرار گیرد.

اعاده دادرسی حقوقی

بر اساس ماده ۴۲۶ قانون آیین دادرسی مدنی، درخواست اعاده دادرسی حقوقی در ۷ مورد که در ادامه به آن می پردازیم امکان پذیر است :

  • عدم تطابق حکم با خواسته

مثال: صدور حکم تخلیه و اجرت المثل، در حالی که فقط تخلیه درخواست شده بود

  • صدور حکم بیش از خواسته

مثال: حکم به پرداخت ۲۵ میلیون در مقابل درخواست ۲۰ میلیون

  • تناقض در مفاد حکم

مثال: تناقض در استناد به اصول یا مواد قانونی متضاد

  • تعارض با حکم پیشین

وجود دو حکم متضاد از یک دادگاه در مورد یک دعوا و طرفین یکسان

  • اثبات حیله و تقلب طرف مقابل

مثال: معرفی محل نادرست در معاینه محلی به کارشناس

  • اثبات جعلی بودن اسناد مبنای حکم

جعلی بودن باید با حکم قطعی ثابت شود

  • اسناد جدید

مدارکی که در زمان دادرسی در دسترس نبوده و حقانیت متقاضی را ثابت می کند

مرجع رسیدگی به اعاده دادرسی

بر اساس قانون آیین دادرسی مدنی، صلاحیت رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی با دادگاه صادرکننده حکم قطعی است.

۱- حکم قطعی از دادگاه بدوی:

  • دادگاه بدوی (ابتدایی) که حکم را صادر کرده، مسئول رسیدگی به درخواست اعاده دادرسی است
  • پرونده در همان شعبه صادرکننده حکم بررسی می شود

۲- حکم قطعی از دادگاه تجدیدنظر:

  • دادگاه تجدیدنظر که حکم قطعی را صادر کرده، صلاحیت رسیدگی به درخواست را دارد
  • رسیدگی در همان دادگاه تجدیدنظر انجام می شود

مهلت اعاده دادرسی

برای شهروندان مقیم ایران، مهلت قانونی ۲۰ روز در نظر گرفته شده، در حالی که برای افراد مقیم خارج از کشور، این مدت به دو ماه افزایش می یابد.

زمان شروع این مهلت ها نیز بسته به نوع رأی صادره متفاوت است. در مورد آرای حضوری و قطعی، مهلت از زمان ابلاغ رأی آغاز می شود. اما در خصوص آرای غیابی، شروع مهلت از پایان دوره واخواهی و درخواست تجدیدنظر محاسبه می گردد.

اعاده دادرسی چیست

تفاوت اساسی بین اعاده دادرسی در امور مدنی و کیفری است. در امور کیفری، با توجه به اهمیت جلوگیری از مجازات افراد بی گناه، هیچ محدودیت زمانی برای درخواست اعاده دادرسی وجود ندارد.

چند نکته راجب اعاده دادرسی

احکام صادره از دادگاه بدوی که قابلیت اعاده دادرسی دارند شامل احکام غیابی، احکام مالی با ارزش بیش از سه میلیون ریال و احکام غیر مالی می شود.

اعتراض به حکم خارج از مهلت قانونی نیز می توان درخواست اعاده دادرسی داد اما شرایطی دارد که بهتر است با یک وکیل اعاده دادرسی مشورت کنید که می توانید با شماره داخل سایت تماس بگیرید.

اگر درخواست تنها مربوط به بخشی از حکم باشد، در صورت پذیرش دادخواست، فقط همان قسمت نقض خواهد شد.

همین طور در مواردی که دلیل اعاده دادرسی وجود تعارض میان دو حکم باشد، با پذیرش درخواست، حکم دوم نقض می شود.

برای ارائه دادخواست اعاده دادرسی، متقاضی باید به مرجع صالح مراجعه کند. اگر حکم از دادگاه بدوی یا تجدیدنظر صادر شده باشد، دادگستری استان مرجع صالح است. در مورد احکام دیوان عالی کشور، دادستانی کل کشور مرجع رسیدگی است و برای احکام سازمان قضائی نیروهای مسلح، متقاضی می تواند به حوزه نظارت استانی یا ریاست سازمان در تهران مراجعه کند.

در موارد خاصی که حکم صادره خلاف شرع تشخیص داده شود، علاوه بر رئیس قوه قضائیه، مقامات دیگری نیز می توانند موضوع را پیگیری کنند.

این مقامات شامل رئیس دیوان عالی کشور، رئیس کل دادگستری استان، دادستان کل کشور، رئیس سازمان قضائی نیروهای مسلح و دادستان اجرای احکام هستند که می توانند مراتب را به رئیس قوه قضائیه اعلام کرده و روند اعاده دادرسی را آغاز کنند.

سخن پایانی

اعاده دادرسی یکی از مهم ترین حقوق قضایی شهروندان است که نظام حقوقی برای جلوگیری از مجازات افراد بی گناه و اصلاح رای هایی است که ممکن است به اشتباه صادر شده باشد.

این حق قانونی به افراد اجازه می دهد تا درخواست بازنگری در احکام قطعی را مطرح کنند.

اهمیت دقت در تنظیم درخواست اعاده دادرسی در پرونده های کیفری و حقوقی بسیار بالاست. این حساسیت به چند دلیل وجود دارد:

  • پیچیدگی قوانین و مقررات مربوطه
  • نیاز به ارائه دلایل و مستندات قانع کننده
  • رعایت تشریفات قانونی در تنظیم درخواست
  • اهمیت زمان بندی و مهلت های قانونی

برای اطمینان از موفقیت در فرآیند اعاده دادرسی، توصیه می شود متقاضیان از راهنمایی متخصصان حقوقی و برای دعاوی کیفری از وکیل کیفری که در حوزه دیوان عالی کشور نیز فعالیت می کند، کمک بگیرید.

شما عزیزان می توانید از طریق منو تماس با ما با شماره های داخل آن صفحه تماس گرفته و بگویید که میخواهید با وکیل دیوان عالی کشور صحبت کنید که وکلای متخصص ما در این زمینه پاسخ سوال شما را می دهند.

Rate this post
Picture of آوا دادیار
آوا دادیار

گروه وکلای آوا دادیار با تیمی مجرب از وکلا تمام تلاش خود را می کند که به تمامی سوال های شما پاسخ بدهد.

مطالب مرتبط

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

جدیدترین نوشته ها